Meditatie - Mindfulness

Awareness

Je bent op deze site al regelmatig het begrip ‘gewaar-zijn’ tegen gekomen. Het is een slechte en gelijktijdig de beste vertaling van het Engelse woord ‘awareness’.
Ik ga beide woorden nu wat door elkaar gebruiken, taalkundig voelt dat beter.

Awareness optimaliseren

In het werk met mensen vanuit de Gestaltbenadering is het optimaliseren van awareness een belangrijk instrument om tot introspectie, besef, draagkracht en bestuurskracht te komen.
Alles begint met waarneming, perceptie en  . . . . kort daarna  . . . . interpreteer je en reageer je (meer of minder adequaat).

Voordat je identificeert

Voordat je conceptualiseert en je reactie mentaal, cognitief en bewust is, is er een fase van gewaar-zijn. Het is dat korte moment dat je wel (iets) merkt, maar nog niet weet (wat). Dat moment voordat je mentaal focust op wat je waarneemt. Voordat je er over nadenkt, objectiveert en categoriseert. Voordat je becommentarieert en oordeelt, het in je bekende verhaal past en identificeert  . . . . en gevangen bent in je identiteit. Gewoonlijk gaan we snel over tot een meer of minder geconditioneerde gedragsreactie op die waarneming.

In Gestalttherapie, -coaching of -training focussen we ons op hoe je awareness om kunt zetten in een authentiek besef en een, voor jou, optimale creatieve contactname met jouw actuele situatie.

Meditatie

In meditatie echter wordt awareness al eeuwen ingezet om diepere lagen van de persoonlijkheid te onderzoeken. Dit niet alleen om tot zelfinzicht en wijsheid te komen, maar met de uiteindelijke bedoeling om het geconditioneerde ‘ik’ te overstijgen en in contact te komen met de onderliggende creatieve ruimte, die ‘transpersoonlijk’ is.

Je bent niet je ervaringen,
je bent het licht in je ervaringen.
You are awareness.

Hedendaagse Mindfulness

Aandachtsmeditatie, het onbevangen aandacht geven aan dat wat zich nu en hier voordoet zonder erop te reageren, is de laatste jaren populair geworden onder de naam ‘Mindfulness’. Het is op iedere straathoek verkrijgbaar en wordt vaak gegeven door trainers die een korte, soms schriftelijke, cursus gedaan hebben.
Kan men dan een besef hebben van de peilloze diepte waar bij de mystici, uit bijvoorbeeld de Zen, Vipassana en Advaita tradities, sprake van is?

Mindcontrol?

Dat nu zoveel mensen instappen en een mindfulnesscursus doen is interessant. Het zegt veel over ons verlangen naar meer balans, innerlijke rust en nu-hier awareness en naar minder stress, zorgen en neurotische ‘mindfuck’. Wellicht ervaart men ook momenten van verdieping en bevrijding van de waan van de dag. Het verbaast me echter wel dat deze eeuwen oude beoefening hier vooral door een ‘wordingsgerichte’ cognitieve school (Cognitieve Gedragstherapie) tot een succes gebracht wordt. Ik vrees dat het daardoor vooral als een nieuwe vorm van rationele effectieve ‘mindcontrol’ gebezigd wordt.

Bijeffecten

Zoals vele ervaren mediterenden weten, zijn ‘mindcontrol’, rust en ontspanning ‘slechts’ bijeffecten.
Hoewel deze natuurlijk prettig en efficiënt in het dagelijkse leven zijn, dragen ze ook de beperking in zich van “met minder stress, nog effectiever doelen stellen vanuit persoonlijke belangen.”

Vanuit het verstand of het hart?

In deze vorm van Mindfulness lijkt de zetel van awareness in ‘de mind’ zelf te liggen.
In aandachtsmeditatie wordt benadrukt en beoefend dat deze in ‘het hart’ ligt.
Dit lijkt een cruciaal verschil omdat de laatste overgave, empathie, eenheid en verbinding bevordert en het zelf gecentreerde ego juist poogt te overstijgen.

Uitnodiging

Tijdens het meditatieweekend waar ik je voor uitnodig, richt de aandacht zich op het laatste. Het bijproduct van een heldere, alerte en efficiënte geest krijg je er bij cadeau.

Lees verder over wat het weekend behelst.